Strona Główna
Informator Miasta >>
• Strona Główna
• Historia Częstochowy
• Jasna Góra, Historia
• Zdjęcia Częstochowy
• Historia Powiatu
• Kompendium Historyczne
• Przewodnik z 1909
• Plan Miasta (1909)
• Prezydent Częstochowy
• Rada Miasta i Dzielnic
• Herb Częstochowy
• Wirtualny Plan Miasta
• Dzielnice Częstochowy
• Na Dawnej Pocztówce
• Na Dawnej Fotografii
Instytucje >>
• Kościoły i Parafie
• Komisariaty Policji
• Ośrodki Pomocy
• Sądy i Urzędy
• Straże Pożarne
• Banki
- Bankomaty
- Kantory
Kultura i Sztuka >>
• Galeria Rysunków
• Biblioteki Księgarnie
• Obiekty Muzealne
• Ośrodki Kulturalne
• Zabytki i Pomniki
• Filharmonia Częstochowska
• Teatr Adama Mickiewicza
• Ośrodek Kultury Filmowej
• Imprezy Kulturalne
• Częstochowskie Galerie
Komunikacja >>
• Linie Miejskie MPK
• Linie Podmiejskie MPK
• Rozkład jazdy PKP
• Rozkład jazdy PKS
• Firmy Kurierskie
• Przewozy Autokarowe
• Usługi Transportowe
• TAXI
Edukacja >>
• Kursy Językowe
• Kursy Zawodowe
• Żłobki i Przedszkola
• Szkoły Podstawowe
• Gimnazja
• Szkoły Średnie
• Szkoły Policealne
• Wyższe Uczelnie
Turystyka >>
• Biura Podróży
• Atrakcje Turystyczne
• Jura Częstochowska
• Motele Zajazdy i Inne
• Wykaz Hoteli
Sport >>
• Obiekty Sportowe
• Imprezy Sportowe
• Sklepy i Hurtownie
• Kluby i Związki
• Baseny Kąpielowe
• Korty Tenisowe
Medycyna >>
• Szpitale
• Przychodnie Poradnie
• Przychodnie dla zwierząt
• Pogotowia Ratunkowe
• Prywatne Gabinety
• Sklepy Medyczne
• Apteki
• Lekarze Specjaliści
Stomatolodzy
Okuliści
Dermatolodzy
Chirurdzy
Neurolodzy
Ginekolodzy
Psychiatrzy
Kardiolodzy
Choroby wewn.
Laryngolodzy
Medycyny Pracy
Pozostali
• Optyczne Zakłady
Statystyka >>
01. Dodaj do Ulubionych
02. Strona Startowa
Brak przeglądarki Flash.
Wszelkie Prawa Zastrzeżone
Przydatne Linki >>
• linki
Częstochowa z lotu ptaka
• Centrum Czestochowy z Lotu Ptaka
• Panorama Miasta Częstochowa
• Okolice Miasta Częstochowa
• Jasna Góra i Obiekty Sakralne
• Zamki i warownie jurajskie
• Zakłady przemysłowe i inwestycyjne
• Powódz w regionie Częstochowskim
• Pokaż całą galerię
• Ksiazki i Przewodniki po Czestochowie
• Stare dokumenty o Czestochowie
• Etykiety, mapy, bilety
• Więcej na www.staraczestochowa.pl
Aktualności Częstochowa, kultura i sztuka
Niwa Częstocha (4)
Pozostaje omówić środowiska przyrodnicze dawnej centralnej Częstochowy – dziś obszaru jej śródmieścia, niegdyś zaś otoczonego rzekami z trzech stron Płaskowyżu Starogórskiego.
To masywne, rozległe wzniesienie, od wschodu uskokiem tektonicznym schylające się ku Warcie, od zachodu natomiast piętrzące się skałami Jasnej Góry, pierwotnie przypominało stoliwo górskie – podobne, niższe jednak od tych, jakimi są Góry Stołowe. Płaskowyż Starogórski nie stanowił przy tym jednolitego biotopu, lecz różnorodny ich zespół, zmieniający się w zależności od jego okolicy. Osobny biotop stanowiła okalająca go od południa Dolina Starogórzanki, nieco inny Stare Miasto i Niwa Częstocha, a jeszcze inny znajdująca się po jego północnej stronie Dolinka Strugi Częstocha. Przyrodniczo różnił się nawet sam masyw – nie tylko jego strona północna i południowa, co przede wszystkim od obu nich wieńczące od zachodu go skały.
Płaskowyż Góry Starej położony jest na wapieniach Białej Jury, tj. Górnej, ściślej zaś na utworach oksfordzkich oznaczanych jako dolne i środkowe. Opadający ku dawnej rzeczce Starogórzance jego południowy stok – tworząc skarpę kuesty – przechodził następnie w wapienie piaszczyste Jury Brunatnej, czyli Środkowej. Dolina Starogórzanki, Stare Miasto i Częstochowa Niwa, także leżąc poniżej kuesty, posiadają budowę geologiczną opartą na mezozoicznych iłach rudonośnych. Jedynie północna Dolinka Strugi Częstocha leży na Białej Jurze, była więc dawniej rodzajem krasowego kanału. Od strony osadów z epoki lodowcowej, czyli kenozoicznych, budowa tego obszaru jest mniej zróżnicowana. Płaskowyż Starogórski pokrywają plejstoceńskie piaski i żwiry wodnolodowcowe – takie same, jakie zalegają w zachodniej i środkowej części Doliny Starogórzanki. Wschodnia część tej doliny, zatem rejon rozciągający się od Parku Piastów po okolice katedry i browaru, położony jest natomiast na plejstoceńskich piaskach oraz żwirach rzecznych. Pas tych utworów ciągnie się dalej z zachodniej strony Królewskiego Traktu, aż po Góry Kawie. Dawną wyspę Wenecję oraz Stare Miasto i Niwę Częstocha, pokrywają dodatkowo piaski i żwiry rzeczne z epoki polodowcowej, a więc holoceńskie.
Takie zróżnicowanie utworów geologicznych musiało pociągnąć odmienność gleb, a w związku z tym także zasiedlającej owe biotopy flory i fauny.
Dolina Starogórzanki rozciąga się między skarpą kuesty a rzeką Stradomką, od ograniczającego ją od zachodu wzgórza z kościołem św. Barbary, po zamykającą ją od wschodu i do niedawna jeszcze rozcinającą nurt Warty wyspę Wenecję. W zachodniej części doliny, obok kościoła, znajdowała się pierwotna Stara Kawodrza, a zatem teren pierwszej w tym miejscu osady, założonej jak wiadomo przez rycerza Kanimira, mocą aktu lokacyjnego nadanego tej wsi przez Kazimierza Wielkiego w dniu św. Bartłomieja, tj. 24 sierpnia 1356 roku. Prawdopodobnie dawna wieś Kawodrza – określana dziś właśnie jako Stara Kawodrza – znajdowała się wokół ulic św. Piotra i św. Jacka, kończąc gdzieś na ich przedłużeniu. Nie do końca jednak jest jasna jej nazwa. Słowo „Kawodrza” rozumieć można na trzy sposoby. W najstarszym zapisie wieś ta występuje jako Krowodrza, co może znaczyć, że z lasu w którym powstała, pnie drzew wyciągano przy pomocy wołów – po staropolsku wół to bowiem „karw”, skąd najpierw Karwodrza, a potem Krowodrza. Dzisiejsza z kolei nazwa, czyli Kawodrza, wskazuje jednak, że skoro wieś powstała w starej dąbrowie, to w lesie tym mogły stać wówczas kilkusetletnie spróchniałe dęby – „kawa” bowiem po staropolsku oznacza wydrążenie w drzewie lub skale, szerzej zaś wszelką dziuplę, wnękę czy dziurę. Stąd więc stary, spróchniały drzewostan mógł zostać określony mianem „kawodrzew”. Wreszcie jest trzecia możliwość rozumienia nazwy Kawodrza, a mianowicie owe „kawy” interpretować można jako dziury znajdujące się w samym lesie, zatem doły, które wypełniają dzisiaj stawy. Tak czy inaczej, wszystkie te możliwości wskazują, że rósł tam las, wieś powstała więc w dąbrowie, nie wiemy tylko dziś już dokładnie dla której z trzech wymienionych przyczyn osada ta zwie się właśnie Kawodrzą.
Na całej długości Doliny Starogórzanki zalegają gleby bielicowe lekkie i średnie. Ponieważ zachodnie oraz południowe okolice tej doliny nosiły dawniej nazwy Wielkiego i Małego Boru, stąd wniosek, że po południowej stronie rzeczki Starogórzanki, aż po Stradomkę, rósł las mieszany. Od zachodniej strony tej doliny – jak wspomniano – była stara dąbrowa, natomiast w jej środkowej części i od strony wschodniej drzewostan tworzyły, obok dębu, także sosna, modrzew, lipa, klon i brzoza. W podszycie – jak się zdaje – rósł bez i jarząb, zaś jagodowe runo stanowiły borówka czarna i brusznica. Jedynie po wschodniej stronie Królewskiego Traktu, który przecinała wąską strużką Starogórzanka – zatem bezpośrednio na południe od Starego Miasta – mając za podłoże brunatne gleby mułowo-bagienne, wykształcił się las łęgowy, pokrywający zarówno całą Wenecję, jak również inne leżące dawniej na Warcie kępy oraz wyspy.
Biotop taki, czyli las mieszany i dąbrowę, zamieszkiwała niegdyś liczna fauna zwierząt, określanych zwykle jako mezofile. Z większych ssaków, które mogły żyć w lesie między Starogórzanką a Stradomką, możemy wymienić dziki, borsuki i kuny leśne, a z mniejszych koszatki i żołędnice. Ciekawostką tego lasu mógł być też duży drapieżny kot, czyli żbik. Częstoch na tego kota nie mówił jednak „żbik”, lecz „zdeb”. W staropolszczyźnie bowiem nazwa żbika powstała od słowa „dybać”, w znaczeniu: skradać się, zaczajać się, czyhać. Najpierw więc żbiki określano słowem „zdeb” – czyli ten, co cicho się skrada – później miano to zdrobniono na „zdebik”, skrócono następnie do „zbik”, zmiękczono na „źbik” i otrzymaliśmy wreszcie formę współczesną. Częstoch mógł nawet nosić czapkę ze żbika. Las doliny starogórzańskiej zamieszkiwały też liczne ptaki: puszczyki, sowy, dzięcioły, a także zięby bukówki, lelki kozodoje i skowronki. Z rzadszych i większych drapieżców trzeba wymienić jeszcze puchacze, myszołowy i jastrzębie.
Osobny subbiotop, do dziś zachowujący swą odrębność, będąc zarazem jedyną już pozostałością dawnej Doliny Starogórzanki, stanowią wspomniane dwa stawy, położone w zachodniej części doliny, tuż przy Starej Kawodrzy. W stawach tych żyją między innymi ciekawe mikroorganizmy – mszywioły. Ich odmiana, zwana rozpiórkiem, zamieszkuje w koloniach określanych jako zoaria. Pojedynczy rozpiórek to zooid, czyli pseudozwierzątko przypominające roślinę, może wszakże odejść od grupy, a więc opuścić zoarium, pokonując przy tym odległość do trzech centymetrów dziennie. Zważywszy wzrost rozpiórka, jest to jednak duży wyczyn, zatem mszywioła tego uznać trzeba za dzielnego chodziarza.
Podobny las mieszany, stanowiąc przedłużenie pasa leśnego tej doliny, pokrywał w dawnych czasach także całe Staromieście, tj. obszar Starego Miasta i Niwy Częstocha, z tą różnicą, że bielice, które tam występują są bardziej gliniaste. Przy ujściu Strugi Częstocha do Warty ów strumień otaczał łęg, na północ jednak od niego, po wschodniej stronie traktu, ponownie rósł las mieszany, ciągnący się długim pasem po Góry Kawie i Wzgórze Kamień. Sama Struga Częstocha tworzyła odrębny biotop, nie była przy tym w swym głównym biegu zalesiona, gdyż po jej stronie południowej wznosił się skalisty Płaskowyż Starogórski, po północnej natomiast jej wąskie wapienne wyżłobienie otaczał step na Zaniwiu.
Płaskowyż Starogórski, rzecz jasna, stanowiąc samo serce Częstochowy, tworzył jej najważniejszy biotop. Z trzech stron, to jest od wschodu, południa i zachodu, otaczała go krawędź kuesty. Od północy oddzielała go od sąsiedniej równiny jurajska Dolinka Strugi Częstocha, zaś po jej stronie zachodniej – od sąsiednich wzgórz – przełęcz Częstochówki. Trakt Królewski biegł wzdłuż północnego i wschodniego zbocza płaskowyżu. Podobnie jak Dolinę Starogórzanki, również południową stronę Płaskowyżu Starogórskiego, zatem do Alej, pokrywają gleby bielicowe lekkie oraz średnie. W północnej jego części – nieco wyżej położonej – od wschodu i zachodu leżą bielice gliniaste, w środkowej partii natomiast (czyli na północ od kościoła św. Jakuba), gdzie też niegdyś znajdowało się większe skupisko skał, zalegają żyzne wapienne rędziny.
Na tymże podłożu i w warunkach tak niezwykłego położenia, wykształciły się na Płaskowyżu Starogórskim wyjątkowe biocenozy. Florystycznie, cały ów płaskowyż pokrywał wiosną i latem kwiecisty, mieniący się setką barw i pachnący setką aromatycznych ziół dywan. Okrywająca płaskowyż kserotermiczna murawa stanowiła zarazem raj dla lubiących wygrzewać się w słońcu owadów, płazów i gadów. Kolorową jurajską łąkę porastającą masyw starogórski tworzyły m.in. goździk kropkowany, goździk kartuzek, zawciąg pospolity, chaber bławatek, fiołek, rzepik, mniszek lekarski, marzanna pagórkowa, zawilec, przelot, popłoch i przytulia, oraz dzwonki, pierwiosnki i poziomki. Jedynie na wspomnianych rędzinach pięły się bazofity, a wokół rozrzuconych tam skałek krzewiły czyżnie, czyli kserotermiczne zarośla, złożone z głogu, tarniny, wiązów i różanych krzewów. Ponad dywanem płaskowyżu mieniły się motyle: rusałki, kraśniki, bielinki, modraszki i perłowce. W zaroślach wygrzewały się węże: gniewosze i zaskrońce, zaś obok przemykały żyworodne jaszczurki oraz zwinki. Z ptaków krążyły nad płaskowyżem gąsiorki, makolągwy, jerzyki, cierniówki i ortolany.
Jedynie biotop samej Starej Góry był nieco inny, bardziej dostojny i surowy. Wśród wapiennych turni i ostańców dominowały bowiem petrofity, czyli skałorośla, takie jak czosnek skalny, strzechwa oraz starzec jakubek. Obok nich na wantach i piargach skalnych rosły sklerofity, czyli pokryte puszystym kutnerem suchorosty. Uporczywie wciskając się w szczeliny skał, trzymały się ich kurczowo skarlałe i fantastycznie powyginane ciepłolubne buczyny. Natomiast w niszach i chłodnych korytarzach ostańców znajdowały schronienie troglofity, czyli zimnolubne rośliny jaskiniowe. Spośród ptaków, które uwiły gniazda na Starej Górze, możemy wymienić nagórniki, białorzytki i pustułki. Ale przede wszystkim fruwały nad nią tabuny kawek. Ponieważ kawki lubią „kawki”, to jest szczeliny, zakamarki i dziurki skałek, stąd właśnie wzięła się ich trafna nazwa.
źródło:
Dzia≥:
Informator Miasta
Kategoria:
Aktualności
Pozostałe w kategoria:
Historia
Miasto pamięta o Tadeuszu Gierymskim
9 czerwca minęła 90. rocznica urodzin związanego z Częstochową poety. Tadeusz Gierymski urodził się w Płońsku w 1928 roku. Był poetą, prozaikiem, odkrywcą talentu poetyckiego Haliny Poświatowskiej. Jako poeta debiutował w 1955 roku w ,,Tygodniku Powszechnym”.
2018-06-09
Historia Lwowa z Perspektywy Częstochowy
8 czerwca w Ośrodku Promocji Kultury „Gaude Mater” odbyła się promocja książki „Częstochowa a obrona Lwowa” pod redakcją Ryszarda Stefaniaka oraz Rafała Piotrowskiego. Publikacja zostanie przekazana do częstochowskich szkół. Rozstrzygnięto też konkursy organizowane pod hasłem ,,Częstochowa o wolność i niezawisłość”.
2018-06-09
Od warszawskich manifestacji po pielgrzymki do Częstochowy
W 150 rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego.
2013-01-24
Pradawna Częstochowa
Kultura celtycka, która na Dolnym Śląsku zaczęła się – jak wspomniano – od przybycia wojsk Bojów pod wodzą Lugoniusa, trwała w tamtym rejonie przez następne stulecia, przechodząc następnie również na sąsiednie ziemie opolskie i pogórze górnośląskie. Między początkiem IV wieku, a połową I wieku p.n.e., dzieje tej kultury są jednak mało znane – danych dostarczają nam głównie badania archeologiczne, brak jest natomiast zupełnie miarodajnych źródeł historycznych.
2013-01-10
Znowuż chcą uprzemysłowić Ossonę?
Z kartek suplementu do cyklu „od parafii do parafii…”
2013-01-10
Zmienne losy Kopca Kościuszki pod Hebdziem
Historyczne miejsce wielkiej bitwy stoczonej w czasie Insurekcji Kościuszkowskiej pod Szczekocinami. Odbyła się ona na polach między Wywłą (dawne województwo kieleckie) i Chebdziem (dawne województwo częstochowskie). Siedem lat temu podałem, że istnieje między tymi wioskami polne wzgórze z wysoką samotną topolą, pod którą jest ziemny kopiec z wysokim krzyżem i nową kamienną tablicą, a obok - pod młodymi brzózkami - wbito w ziemię wiązkę kos na sztorc.
2012-09-27
Koniecpol miasto pomników i tablic pamięci
Zespół szkół średnich (ogólnokształcąca i technikum) - przy ul. A. Mickiewicza – otrzymał już w 1990 roku imię pułkownika Zygmunta Chmieleńskiego – dowódcy słynnego oddziału powstańczego z 1863 roku, który stoczył kilka bitew z Moskalami na Koniecpolskiej Ziemi.
2012-09-13
Średniowieczny Klasztor Lelowski
W bogatej historii Lelowa, przez szereg stuleci, sporą rolę odgrywał zakon Franciszkanów. Dzisiaj nie wiele osób zdaje sobie sprawę ,że w mieście tym aż do XIX wieku istniał klasztor oraz przyległy do niego kościół należący do tego właśnie zgromadzenia. Nie mamy pewności kiedy po raz pierwszy mnisi zamieszkali w Lelowie, jednak za najbardziej prawdopodobną wersję należy uznać, iż stało się to w drugiej połowie XIII wieku dzięki Bolesławowi Wstydliwemu.
2012-06-28
Dzieje częstochowskiego Browaru
Z końcem I wojny światowej nastała nowa rzeczywistość. Lokalny przemysł na czele z Browarem Kazimierza Szwede, aby dalej prosperować musiał odbudować przedwojenne kontakty i znaleźć rynki zbytu. W 1920 roku zakład piwowarski przekształcono w Spółkę Akcyjną, a jej statut pozwalał na działalność na terenie Polski i za granicą. 12 lat później jej główny założyciel – Kazimierz Szwede zmarł, a funkcję prezesa na krótko przejął Henryk Wolf.
2012-05-26
Grabówka – dawna gmina, teraz dzielnica
Wracając do opisanego w poprzednim odcinku gospodarstwa Wawrzyńca Wilka przekazanego w 1989 roku misjonarzom Krwi Chrystusa, to w ciągu następnych 5 lat powstał tutaj Dom Misyjny z dużą kaplicą w środku. Pozwoliła ona na powołanie parafii pod wezwaniem św. Kaspra del Bufalo (w 1998 r.). Jej patron to Włoch żyjący w latach 1786-1837, który założył Kongregację Misjonarzy Krwi Chrystusa.
2012-05-26
Kasztelania Miromira
W dalszym ciągu pozostając w kręgu imion protoplastów Staropolski, uzupełnimy najpierw rozpoczęty opis imienia Miromir, po czym przejdziemy do imion dwóch pozostałych kasztelanów naszego regionu, tj. Widorada i Siewierza.
2012-05-26
Dogasanie częstochowskich zapałek
Przystanek na trasie Szlaku Zabytków Techniki, biały kruk na skalę europejską – tak można jeszcze tytułem wstępu powiedzieć o częstochowskim Muzeum Produkcji Zapałek, niestety nie ma pewności co do jego dalszych losów. Pod koniec ubiegłego miesiąca z powodu ponad 60 tys. zł długu odłączono prąd w dawnej fabryce. Działające maszyny prezentujące proces powstawania zapałek bez zasilania są tylko nieruchomymi eksponatami, a sam budynek jest lekko mówiąc w nienajlepszej kondycji.
2012-04-26
Ponad 400 lat historii kościoła w Poczesnej
Erygowana 12 lipca 1606 roku przez biskupa krakowskiego Bernarda Maciejowskiego. Kościół ustanowił w tym samym roku król Zygmunt III Waza. Parafia w Poczesnej ma już swoją bogatą historię, ponad czterystuletnią.
2012-04-26
Grabówka – dawna gmina, teraz dzielnica
Oddalona o ponad 3 km od Jasnej Góry Grabówka (dzisiejsza północno – zachodnia dzielnica Częstochowy) jest położona na wysokości 282 mnp. Pierwsza pisana wzmianka o niej pochodzi z 1385 roku. Wtedy to wieś tą – o pierwotnej nazwie Grabowa - nadał klasztorowi jasnogórskiemu książę Władysław Opolski.
2012-04-26
Kasztelania Miromira
Przechodząc do, skróconego z konieczności, opisu prawobrzeżnej Częstochowy – a więc włości leżącej wokół grodu Miromira – zacznijmy najpierw te rozważania od przedstawienia imion naszych bohaterów. Po imieniu Częstoch, którego etymologię już znamy, pora najpierw zatem na analizę imienia Miromir – kasztelana grodu Mirów.
2012-04-12
Historia miejscowości i parafii w Dźbowie
Wraz z rozwojem Dźbowa jego mieszkańcy podejmują starania o utworzenie własnej parafii. W 1937 roku biskup częstochowski Teodor Kubina rozpoczyna procedurę erygowania parafii w Dźbowie. Najpierw urządzono kaplicę w starej szkole, gdzie znalazło się też mieszkanko dla pierwszego proboszcza księdza Stanisława Guzika.
2012-04-12
Historia miejscowości i parafii w Dźbowie
Z końcem XIX wieku postępuje przemysłowy rozwój Częstochowy. Do miasta przybywają mieszkańcy okolicznych wiosek za pracą. Do częstochowskich fabryk napływają też mieszkańcy Dźbowa.
2012-03-29
Brama Nakielska
Chciałbym Państwu przedstawić stanowisko archeologiczne, do niedawna nie znane, a odkryte w ubiegłym roku. Jest nim brama wjazdowa do średniowiecznego miasta Lelów, zwana „Bramą Nakielską” .
2012-03-01
Historia parafii i drewnianego kościoła w Borze Zapilskim
Pośpiesznie budowany kościół w Borze Zapilskim – opisany już w poprzednim odcinku - został ostatecznie uratowany. Zabezpieczony teraz przeciwpożarowo i z dachem pokrytym blachą stanowi jedną ze stacji na szlaku drewnianej architektury Śląska.
2012-03-01
Historia parafii i drewnianego kościoła w Borze Zapilskim
W odległości 2 km od północno-wschodniego skraju parku krajobrazowego „Lasy nad Górną Liswartą” mamy skrzyżowanie ulic zaznaczone drewnianym kościołem. Przy ulicach tych leżą aż trzy miejscowości: Węglowice, Czarna Wieś i Bór Zapilski.
2012-02-16
Miasto pamięta o Gierymskim
Historia Lwowa z Perspektywy Częstochowy
Od warszawskich manifestacji po pielgrzymki
Pradawna Częstochowa
Znowuż chcą uprzemysłowić Ossonę?
Zmienne losy Kopca Kościuszki pod Hebdziem
Koniecpol miasto pomników i tablic pamięci
Średniowieczny Klasztor Lelowski
Dzieje częstochowskiego Browaru
Grabówka – dawna gmina, teraz dzielnica
Kasztelania Miromira
Dogasanie częstochowskich zapałek
Ponad 400 lat historii kościoła w Poczesnej
Grabówka – dawna gmina, teraz dzielnica
Kasztelania Miromira
Historia miejscowości i parafii w Dźbowie
Historia miejscowości i parafii w Dźbowie
Brama Nakielska
Historia kościoła w Borze Zapilskim
Historia parafii i drewnianego kościoła w Borze Za
Niwa Częstocha #6
Pierwszy Sejmik w Częstochowie
Wręczyca Wielka dawniej i dziś
W 65. rocznicę morderstwa UBP
Niezwykły kościół na miejscu bukaciarni
Mówią o mnie Palestynka
Patron zakochanych z parafii w Konopiskach
Ekshumacja w Przymiłowicach
Niwa Częstocha #5
Opowieść grudniowa po latach trzydziestu
Ślady historycznej przeszłości Konopisk
Węgierska Jesień 1956
Ślady pamięci o wielkich postaciach
Tajemnice koniecpolskiej krypty
Historia powstania Aleksandrii wraz z parafią
Historia powstania Aleksandrii wraz z parafią
Fascynujące wzgórze jurajskie - Prędziszów
W 72. rocznicę bitwy pod Mokrą
Katolicki Klub Turystki Aktywnej w Blachowni
67 Rocznica Powstania Warszawskiego
Jak powstał zalew w Blachowni
Angielski spiker „Błyskawicy”
300-lecie Warszawskiej Pielgrzymki Pieszej
Zapomniana już krwawa bitwa pod Choroniem
Możemy być dumni z 27 Pułku Piechoty
Sybirackie rocznice. Pamiętamy!
Poraj – niegdyś w parafii z Choronia
Szkolna konspiracja w regionie częstochowskim
Węgierscy żołnierze z kpt. Otto Esterhazym
Historia zalewu na Warcie w Poraju
Częstochowskie archiwum
Dział:
Informator Miasta
Kategoria:
Aktualności
